Evim Depreme Dayanıklı mı?

Depremin soğuk nefesini her an ensemizde hissettiğimiz bir coğrafyada yaşıyoruz. Küçük artçılar dâhil her an ve her zaman depreme karşı tetikteyiz. Depreme hazırlıksız yakalanmamak için şahsi önlemlerimizi aldık; deprem çantası, deprem anında ne yapacağımız bilgisi aklımızda peki ya evlerimiz?

Çoğu zaman depremin değil yanlış ve eksik inşa edilmiş evlerin can aldığını deneyimledik. Hal böyle olunca binamızın güvenli olması hayatta kalmak için belki de tek şansımız. İşte bu noktada deprem korkusu yaşayan her bireyin aklına tek bir soru gelir; binam depreme dayanıklı mı?

Bu sorunun yanıtını ancak ve ancak yetkili kişilerden almak mümkündür, peki nasıl bir yol izlemeli? Gelin detaylandıralım.

Evim Depreme Dayanıklı mı?

Evinizin daha önce birkaç küçük depremi hasarsız atlatması, binanın sağlam olduğu anlamına gelmez. Binanın sağlam olup olmadığını anlamak için birtakım testler yapılmalıdır. Önce uzman bir ekip tarafından duvarlar, kolonlar ve zemin incelenir. Daha önce deprem riski raporunuz mevcut ise bağlı bulunduğunuz belediyeye gidebilir ve deprem kaydına ilişkin raporunuzu gözden geçirebilirsiniz.

Evimin Depreme Dayanıklı Olduğunu Nasıl Anlarım?

Evin depreme dayanıklı olup olmadığını anlamanın tek yolu uzman bir ekip tarafından inceleme yapılmasıdır. Bu incelemede birtakım kıstaslar söz konusu olacaktır.

• Binanın Yaşı: Evinizin deprem yönetmeliğine uygun olarak yapılıp yapılmadığını anlamanın yollarından biri binanın yaşını öğrenmektir. 1999’da büyük kayıplar verdiğimiz Gölcük, İzmit ve Adapazarı’nı etkisi altına alan felaketten sonra yönetmelik gereği binaların daha sağlam yapılması zorunluluğu getirildi. Binanız bu tarihten sonra yapıldıysa dayanıklılık konusunda daha olumlu görüşler bildirilebilir.
• Binanın Kolon ve Kirişleri: Binayı ayakta tutan ve hatta depremlerde asıl hasara yol açan iki önemli faktör vardır; kiriş ve kolonlar. Binanın kolon ve kirişlerinde deformasyon ya da çatlak mevcutsa bir sonraki deprem için büyük bir risk unsurudur. Ancak kirişler sağlamsa ve herhangi bir hasar bulunmuyorsa binanın büyük ölçüde sağlam olduğunu söylemek mümkündür.
• Binanın Proje Uygunluğu: Mühendislik ve mimari açıdan binanın ilgili projeye sadık olması gerekmektedir. Yetkili merciler tarafından onaylanan projeler baz alınmalı ve binanın inşası bu doğrultuda yapılmalıdır. Projeye aykırı bir inşa söz konusu ise dayanıklılık anlamında büyük bir soru işareti oluşacaktır.
• Binanın Rutubeti Durumu: Binanızda yoğun bir rutubet mevcutsa su yalıtımı ile alakalı bir sorun olduğu anlamına gelebilir. Bu yalıtım sorunu da binanın zamanla adeta çürümesine yol açabilir ve depreme olan dayanıklılığını ciddi ölçüde düşürür.

Bina Dayanıklılık Testini Kim Yapar?

Binanın depreme dayanıklı olup olmadığını anlamak için iki yol vardır; biri resmi kurumlar bir diğeri de bu özel firmalar.

• Bakanlık Onaylı Kurumlar: Bakanlık tarafından yetkilendirilen kuruluşlara müracaat edilebilir ve başvuru yapılarak binanın risk durumu öğrenilebilir. Bu noktada belediyenin lisans verdiği kurumlara başvuru yapılması önemlidir. Binanın riskli çıkması durumunda kentsel dönüşüm gündeme gelecektir.
• Özel Firmalara Yaptırılan Deprem Dayanıklılık Testi: Özel risk denetim büroları aracılığı ile de depreme dayanıklılık testi yapılabilir. Özel kuruluşlarda testi yaptırmak mümkündür ancak buradan alınacak bilgiler yalnızca bilgi amaçlıdır binanın riskli çıkması durumunda bu firmaların herhangi bir yaptırım yetkisi bulunmamaktadır.

Bina Riskli Çıkarsa Ne Olur?

Binanın depreme karşı risk taşıdığı belgelenirse bu durumda başvuru yöntemine bağlı olarak prosedür işler. Eğer yukarıdaki ilk madde olan bakanlık onaylı bir firmaya test yaptırıldıysa ve bina depreme dayanıksız çıktıysa binanın tahliyesine karar verilir ve yıkım başlar.

Özel firmalara deprem dayanıklılık testi yaptırıldıysa ve test sonucunda bina riskli çıktıysa bu durumda resmi bir yaptırım uygulanmaz ancak binada oturmaya devam edip etmeme kararı kat maliklerine aittir. Analiz sonucu bina riskli çıktıysa maliklerden biri bu duruma itiraz ediyorsa hukuksal mücadele doğabilir.

Evin Deprem Dayanıklılığını Sorgulama

Oturduğum bina depreme dayanıklı mı sorusunun yanıtlarından biri de e-devlet üzerinden yapılan sorgulamadır. AFAD’ın e-devlet sistemi üzerinden yayınladığı “Deprem Riski Sorgulama” sekmesiyle evinizin depreme dayanıklı olup olmadığını sorgulamanız mümkündür. Bunun için;

• E-devlet bilgileriniz ile AFAD’ın resmi internet adresine giriş yapın.
• Türkiye deprem tehlike haritasının bulunduğu sayfaya girin.
• Adres sorgulama linkine adres bilgilerinizi girin.
• İl ve ilçenin yanı sıra mahalle ya da köy bilgilerinin tamamını eksiksiz bir şekilde sisteme girin ve çıkan ekrandan bilgi edinin.

Müstakil Evler Depreme Dayanıklı mı?

Evin müstakil ya da apartman dairesi olması fark etmez; önemli olan yapının yönetmeliklere uygun olarak yapılmış olmasıdır. Zemine uygun bir şekilde inşa edilen ve tüm mühendislik ve mimarı şartlara uygun olarak yapılan binalar depreme büyük oranda dayanıklı olacaktır.

Bu şartlara uygun olmayan evler, müstakil ya da apartman fark etmeksizin depreme karşı yıkım riski taşımaktadır. 30 yıllık bina depreme dayanıklı mıdır sorusunun da yanıtını verelim. 1999 depremi sonrası denetimler daha da arttırıldı ve binalar eskiye oranla çok daha sağlam inşa edildi. Kullanılan malzemenin kalitesine bağlı olarak 30 yıllık binanın depreme dayanıklı olup olmadığı netleşir. Eğer sağlam bir zemin üzerine, eksiksiz malzemeler ve doğru bir proje ile inşa edilmişse dayanıklı olma olasılığı muhtemeldir.

İster 30 yıllık ister 40 yıllık ya da 5 yıllık bina olsun; buradaki tek kıstas yönetmelik ve ilgili yükümlülüklere uygun olarak yapılıp yapılmadığıdır. Kahramanmaraş depreminde gördük ki henüz 2 yıllık bir bina dahi depreme dayanıksız olabiliyor; unutmamak gerekir ki eksiksiz ve yönetmeliğe uygun olan binalar hayat kurtarır.

DASK’ınızı Yenilemeyi Unutmayın!

Depremin soluğunun ensemizden gitmeye niyeti yok ancak olası tüm risklere karşı önlem almak bizim elimizde! Zorunlu deprem sigortası ile binanızı maddi anlamda güvence altına alabilir ve olası bir felaket sonrasında işin maddi külfetini önemli ölçüde azaltabilirsiniz.

DASK hakkında detaylı bilgiyi kaleme aldığımız yazımızı mutlaka okumanızı öneririz.